Bir
toplumun geleceği, sağlıklı bireylerin varlığı ile süreklidir.
Çocukların sağlıklı olarak dünyaya gelmesi için annelerin gebe ve
emziklilik döneminde, yeterli ve dengeli beslenmeleri ve sağlıklarını
korumaları gereklidir.
Gebelik, kadınların yaşamında, beslenmeye önem verilmesi gereken
dönemlerden biridir. Beslenme ve Diyet Uzmanı Aylin Yılmaz, gebelikte
aşırı beslenmenin de yetersiz beslenme kadar anne ve bebek sağlığına
zarar verdiğini vurguluyor. Gebelikte enerji ve besin öğeleri
gereksiniminin arttığını belirten Yılmaz, artış miktarının annenin
yaşadığı iklime, ısıya, beslenme ve fiziksel aktivite durumuna bağlı
olarak değiştiğini de sözlerine ekliyor.
Gebelikte ağırlık kazanımı
Gebelik öncesi şişman olan kişilerde farklı sorunlar ortaya çıkabilir.
• Hipertansiyon.
• Şeker hastalığı (gestasyonel diabet).
• Kalp-damar hastalıkları.
• Doğumun zor olması.
Gebelikte ağırlık kazanımının izlenmesi çok büyük önem taşımaktadır.
Gebelik öncesi ağırlık kazanımı; fizyolojik farklılıklara ve beslenme
durumuna bağlı olarak değişebilir.
Enerji ve besin öğeleri gereksinimi
Enerji: Gebelik dönemi günlük beslenmesinde, enerji
gerektiği kadar alınmalıdır. Çünkü hamile kişinin kendi vücut
fonksiyonları ve bebeğin büyüme gelişmesi için gereken enerjinin
sağlanması çok önemlidir.
Proteinler: Günlük enerjinin %15'i bu gruptan
sağlanmalıdır. Alınan proteinlerin %60'ı biyolojik değeri yüksek olan
besinlerden olmalıdır. Hayvansal kaynaklı proteinlerin vücut tarafından
kullanılabilirliği bitkisel kaynaklı proteinlerden daha yüksektir.
Yağlar: Günlük alınması gereken enerjinin %30'unu
oluşturmalıdır. Özellikle doymamış yağ asitleri içeren bitkisel yağlar
tercih edilmelidir.
Karbonhidratlar: Günlük alınan enerjinin ortalaması
%65'ini oluşturacak şekilde olmalıdır. Tüketilen karbonhidratın cinsi
kadar miktarının da önemli olduğu unutulmamalıdır. Basit karbonhidrat
olarak nitelendirilen şeker, tatlı, bal vb. besinleri aşırı tüketmekten
uzak durmalı, bunların yerine kaliteli karbonhidrat besinlerini
tüketmeye özen göstermelidir.
Gebelikte görülen beslenmeye bağlı sağlık sorunları
A) Anemi
B) Kemik dokusunun harabiyeti
C) Toksemi
D) Kabızlık
Anemi: Ülkemizdeki önemli sağlık sorunlarından biri de
anemidir. Özellikle demir ve folik asit yetersizliğine bağlı olarak
görülen türleriyle daha sık karşılaşılır. C vitamini, demir emilimini
arttıran bir vitamindir. Bu nedenle yemeklerle birlikte C vitamini
açısından zengin gıdalar almak önemlidir.
Kemik dokusunun harabiyeti: Gebe anne; kemik dokusunun
yapısı ve sağlığı için gerekli olan kalsiyum, fosfor gibi mineralleri
tüketmezse, ayrıca D vitamini kaynağı olan güneş ışığından
yararlanamazsa kemiklerden kalsiyum ve fosfor çekilir. Bunun sonucunda
da kemik dokusu bozulur. (Osteomalasia)
Toksemi: Yetersiz ve dengesiz beslenen kadınlarda,
protein kaybına bağlı olarak, vücutta, özellikle de bacaklarda ödem
oluşmaya başlar. Bu duruma gebelik toksemisi denir. Bu durumda gebenin
protein, vitamin ve mineraller açısından zengin, tuzsuz bir diyet
yapması gerekebilir.
Kabızlık: Günlük beslenmede posalı yiyeceklerin ve
sıvının yeterince tüketilmemesi, dengesiz beslenme ve hareket azlığı
gibi nedenler yanında, bazı gebelik hormonlarının bağırsak
hareketlerini azaltıcı etkileri ile de gebelikte kabızlık görülebilir.
Bu durumda gebe anne; özellikle posa açısından zengin olan gıdaları
aşırıya kaçmadan yeterli düzeyde tüketmelidir. Unutulmamalıdır ki,
aşırı posa alımı bazı vitaminlerin ve minerallerin emilimini azaltıcı
bir etki yaratabilir.
Anne adaylarına tavsiyeler
- Mercimek, bulgur karışımı yemekleri sık tüketip, yanında
portakal, mandalina, domates, maydanoz, yeşilbiber, taze soğan gibi C
vitamininden zengin sebze ve meyveleri alınız.
- Çay ve kahve gibi içecekleri yemek ile birlikte tüketmekten kaçınmalısınız.
- Sebze ve meyveleri, pirinç, mercimek ve nohut gibi
yiyecekleri, iyice yıkamadan yemeyiniz. Tarla ve bahçelerin
ilaçlandıklarını unutmayınız. Böceği öldüren ilaç ana rahmindeki bebeği
de etkiler.
- Sebzelerin, kuru baklagillerin, makarnanın haşlama sularını dökmeyin.
- İyotlu tuz kullanın.
- Koyu yeşil yapraklı sebzeleri tüketin. (Ispanak, roka, ıspanak, tere vb.)
- Su tüketin. Su, bebeğin beyin gelişimi açısından büyük önem taşımaktadır.
Konu: Anne adaylarının doğru beslenmesi 
